 |
| Razzett Malti |
F'Malta hawn bosta djar differenti, fost l-oħrajn hawn l-irziezet. Ir-razzett kien jinbena f'nofs ir-raba' li kien jaħdem il-bidwi. Billi l-bdiewa kienu beżgħana mill-ħbit tal-furbani, kienu jibnu l-irziezet tagħhom b'ġebel oħxon u qfil tajjeb. Il-bieb kbir u b'saħħtu kien l-uniku fetħa tad-dar u t-twieqi kienu żgħar u fil-għoli. Ir-razzett Malti għandu oriġini Għarbija għaliex għandu saqaf ċatt u l-ismijiet tal-kmamar tiegħu huma Semitiċi, bħal ngħidu aħna, 'L-Għorfa'. Il-bidwi kien jara li r-razzett kien ikollu dawn il-karatteristiċi.
Ir-razzett kien imsaqqaf, il-ħnejja kienu jkunu aktar wesgħin. Il-ħnejja kienu jkunu aktar qrib ta' xulxin. Fl-għorfa tas-sular ta' fuq, minflok ħnejja, kien ikun hemm l-injam. Il-mansab u d-dura kienu postijiet fejn il-kaċċatur kien jarma biex jaqbad l-għasafar. Fl-imgħoddi l-kaċċaturi kienu jikru biċċiet tal-art biex jużawha bħala mansab. Il-barumbara nsibuha mal-ħitan tal-irziezet qodma. Tikkonsisti f'żewġ fillieri toqob magħmulin apposta biex ibejjed fihom il-ħamiem. Fl-imgħoddi kienu jkunu miftuħin għax il-ħamiem f'dari kien jintelaq barra jiekol u jira' ġol-għelieqi u ħadd ma jmissu. Il-borġ kien ikun mibni b'xi ħames jew sitt ġebliet maqlugħin minn xi ħajt tas-sejjieħ. Il-bidwi jagħmel borġ fl-għalqa tiegħu meta xi ħadd jisraqlu l-ħaxix mill-għalqa.
Il-ħerża hija ġebla li tkun fuq il-bokka tal-bir. Il-ħereż mhux ġebel komuni, dawn inħadmu fl-imgħoddi min-nies tas-sengħa. L-għejjun kien l-ilma permezz ta' viti pubbliċi jew għejjun fit-toroq. Meta daħlu l-għejjun il-poplu ma baqax jixrob ilma minn għejjun naturali. Il-ħitan tas-sejjieħ kien bini karatteristiku fil-kampanja Maltija. Il-ħitan tas-sejjieħ jifirdu għalqa minn oħra u l-għelieqi mit-toroq. Kull belt kellha xi mitħna tar-riħ, kien jaħdmu bir-riħ anki f'jum bħall-Ħadd u l-festi. L-imtieħen kienu jitħnu l-qamħ għall-użu tal-familji tal-inħawi.
Sfortunatament minn dan il-bini ftit għad fadal u jekk ma noqogħdux attenti għad jispiċċa għal kollox. Ħafna minnu qed jiġi abbandunat u bini ieħor qed ikun il-vittma ta' vandaliżmu. Bini ieħor qed jaqa' biex jagħmel il-wisgħa għal bini aktar modern. Din hija ħasra kbira għaliex qed nitiflu parti importanti mill-istorja ta' pajjiżna u dak li jagħmilna Maltin. Hemm bżonn ta' kuxjenza u ħidma aktar biex dan il-wirt tad-djar u bini f'Malta ma jintilifx.
Selene Bonnici (Form 2.1)
------------------------------------------------------------------------------------------
F'Malta għandna ħafna tipi ta' djar differenti, pereżempju vilel, appartamenti u 'terraced houses'. Huma magħmula l-parti l-kbira mill-ġebel u konkos u allura huma sodi ħafna b'paragun ma' dawk ta' barra.
Hawn Malta għandna vizzju li niżbgħu d-djar tagħna b'ħafna kuluri differenti bħall-abjad, kannella, roża u saħansitra ssib ukoll djar blu, ħodor, sofor u ħomor. Karatteristika tradizzjonali fi djar antiki huma l-gallariji. Dawn ikunu magħmulin mill-injam iżda ssib ukoll tal-ġebel u tal-aluminju. Ġeneralment dawn ikunu miżbugħin ħodor jew bojod.
Id-djar tagħna jkollhom bejt ċatt għax hawn Malta qatt ma jagħmel silġ. Dan vantaġġ għalina għax nistgħu nonxru l-ħwejjeġ fuq il-bejt u ma naħlux dawl biex innixxfuhom. Nistgħu nużaw il-bejt ukoll biex ingawdu t-temp sabiħ billi nagħmlu xi festin jew BBQ fil-miftuħ. Ħafna djar ikollhom bir imħaffer taħt il-pedamenti. Dan jimtela' fix-xitwa mix-xita li taqa' fuq il-bejt u jservi matul is-sajf biex issaqqi jew biex taħsel bih.
Id-djar l-antiki għandhom soqfa għoljin minħabba s-sħana, allura huma aktar effiċjenti mill-moderni li jużaw l-'air conditioning' biex iżommu friski fis-sajf. Dan importanti ħafna f'dawn iż-żminijiet għax il-prezz tad-dawl dejjem jogħla. Il-prezzijiet tad-djar f'Malta huma għoljin ħafna b'paragun ma' dawk ta' barra kif ukoll b'paragun mal-pagi tagħna. Dan ifisser li jkun diffiċli aktar għaż-żgħażagħ biex jixtru propjetajiet u ħafna drabi jispiċċaw jirku minflok.
Amber Schembri (Form 2.2)
------------------------------------------------------------------------------------------
Hawn Malta fl-irħula ssib ħafna djar antiki, iżda ssib djar moderni wkoll.
Id-djar antiki hawn Malta ssib minnhom li huma kbar u oħrajn żgħar. Id-djar l-antiki fl-irħula li jkunu kbar ikollhom ħafna kmamar kbar. Dawn id-djar ikollhom xi ġnien ukoll, iżda fil-Belt Valletta m'għandhomx ġonna għax fl-antik kienet kontra l-liġi minħabba n-nuqqas ta' ilma. Ħafna drabi dawn id-djar kien ikollhom xi gallarija. Id-djar iż-żgħar ma kellhomx ħafna kmamar u l-kmamar li kellhom kienu żgħar. Il-biċċa l-kbira tad-djar iż-żgħar li għandhom żewġ sulari, it-taraġ ikun ġol-bitħa stess. Fl-antik il-bibien ta' barra kienu jkunu ta' kuluri differenti, dan għaliex ma kinux jafu jiktbu l-indirizz u għalhekk kienu jirreferu għad-dar tagħhom bħala 'tal-bieb l-aħmar' jew 'tal-bieb isfar'.
Fl-antik kienu jużaw ħafna ħamrija biex jinbnew id-djar. Fl-antik ma kinux jużaw konkos għas-soqfa iżda kienu jużaw ix-xorok. Biex ipoġġu x-xorok kienu jagħmlu ħnejjiet jew inkella travi ħalli x-xorok jserrħu fuqhom. Id-djar fl-antik il-biċċa l-kbira kellhom kantina wkoll. Illum ħafna nies li għandhom djar antiki jagħmlulhom pixxina u jikruhom lin-nies biex imorru btala ġo fihom u huma jmorru jgħixu x'imkien ieħor.
Illum b'differenza kull fejn tħares, tara bini għoli għax qed jinbnew ħafna appartamenti. Dawn ħafna drabi jinbnew minflok xi dar antika, din iwaqqgħuha u jibnu l-appartamenti minflok. Id-djar moderni aktar imdawlin minn djar antiki. Il-kmamar huma mqassmin f'modi differenti mill-antik. Fid-djar moderni ssib aktar kumdità.
Hawn Malta sirt issib minn kull tip ta' djar antiki, moderni, kbar u żgħar. Djar bħal ta' Malta ma ssib imkien.
Amy Azzopardi (Form 2.3)
------------------------------------------------------------------------------------------
 |
| Dar antika |
Hawn Malta għandna vizzju li niżbgħu d-djar tagħna b'ħafna kuluri differenti bħall-abjad, kannella, roża u saħansitra ssib ukoll djar blu, ħodor, sofor u ħomor. Karatteristika tradizzjonali fi djar antiki huma l-gallariji. Dawn ikunu magħmulin mill-injam iżda ssib ukoll tal-ġebel u tal-aluminju. Ġeneralment dawn ikunu miżbugħin ħodor jew bojod.
Id-djar tagħna jkollhom bejt ċatt għax hawn Malta qatt ma jagħmel silġ. Dan vantaġġ għalina għax nistgħu nonxru l-ħwejjeġ fuq il-bejt u ma naħlux dawl biex innixxfuhom. Nistgħu nużaw il-bejt ukoll biex ingawdu t-temp sabiħ billi nagħmlu xi festin jew BBQ fil-miftuħ. Ħafna djar ikollhom bir imħaffer taħt il-pedamenti. Dan jimtela' fix-xitwa mix-xita li taqa' fuq il-bejt u jservi matul is-sajf biex issaqqi jew biex taħsel bih.
Id-djar l-antiki għandhom soqfa għoljin minħabba s-sħana, allura huma aktar effiċjenti mill-moderni li jużaw l-'air conditioning' biex iżommu friski fis-sajf. Dan importanti ħafna f'dawn iż-żminijiet għax il-prezz tad-dawl dejjem jogħla. Il-prezzijiet tad-djar f'Malta huma għoljin ħafna b'paragun ma' dawk ta' barra kif ukoll b'paragun mal-pagi tagħna. Dan ifisser li jkun diffiċli aktar għaż-żgħażagħ biex jixtru propjetajiet u ħafna drabi jispiċċaw jirku minflok.
Amber Schembri (Form 2.2)
------------------------------------------------------------------------------------------
Hawn Malta fl-irħula ssib ħafna djar antiki, iżda ssib djar moderni wkoll.
Fl-antik kienu jużaw ħafna ħamrija biex jinbnew id-djar. Fl-antik ma kinux jużaw konkos għas-soqfa iżda kienu jużaw ix-xorok. Biex ipoġġu x-xorok kienu jagħmlu ħnejjiet jew inkella travi ħalli x-xorok jserrħu fuqhom. Id-djar fl-antik il-biċċa l-kbira kellhom kantina wkoll. Illum ħafna nies li għandhom djar antiki jagħmlulhom pixxina u jikruhom lin-nies biex imorru btala ġo fihom u huma jmorru jgħixu x'imkien ieħor.
Illum b'differenza kull fejn tħares, tara bini għoli għax qed jinbnew ħafna appartamenti. Dawn ħafna drabi jinbnew minflok xi dar antika, din iwaqqgħuha u jibnu l-appartamenti minflok. Id-djar moderni aktar imdawlin minn djar antiki. Il-kmamar huma mqassmin f'modi differenti mill-antik. Fid-djar moderni ssib aktar kumdità.
Hawn Malta sirt issib minn kull tip ta' djar antiki, moderni, kbar u żgħar. Djar bħal ta' Malta ma ssib imkien.
Amy Azzopardi (Form 2.3)
No comments:
Post a Comment